مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی و جرائم سایبری

مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی و گردش کار در دادسرا

با گسترش جوامع و استفاده از اینترنت به مرور تعداد کلاهبرداران اینترنتی و جرائم مجازی نیز افزایش یافته است و آمار این نوع از جرائم در ایران نیز درحال افزایش است. همانطور که در بلاگ ” کلاهبرداری اینترنتی ” بررسی کردیم به تمامی اعمالی که خلاف قانون بوده و در بستر اینترنت و یا با استفاده از ابزارهایی که از اینترنت استفاده می‌کنند سبب ایجاد ضرر مادی یا معنوی برای افراد شود کلاهبرداری اینترنتی گفته می‌شود که انواع مختلفی دارد و به دلیل افزایش تعداد این جرائم مراکزی تحت عنوان دادسرای جرائم رایانه ای ایجاد شده اند تا فقط شکایت های مربوط به کلاهبرداری های اینترنتی را بررسی کنند.

با وجود آشنایی افراد با روش های کلاهبرداری و اطلاع رسانی انواع روش های کلاهبرداری در رسانه ها بازهم تعداد افرادی که  در دام کلاهبرداران مجازی میفتند زیاد است و این تعداد با گسترش فضای مجازی در حال افزایش نیز می‌باشد. در همین راستا پس از تعریف کلاهبرداری اینترنتی، انواع آن و روش های مقابله با آنها لازم است مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی را نیز بررسی کنیم تا درصورت بروز مشکل به سرعت و بدون ابهام بتوانید شکایت خود را مطرح و پیگیری کنید.

در بلاگ “انواع روش های کلاهبرداری اینترنتی” معروف ترین روش های کلاهبرداری اینترنتی را که تاکنون افراد زیادی را به دام انداخته اند و در بلاگ ” راه های مقابله با کلاهبرداری اینترنتی” روش های جلوگیری از کلاهبرداری اینترنتی را بررسی کردیم.

شکایت از جرائم سایبری و کلاهبرداری اینترنتی

برای شکایت و پیگیری کلاهبرداری اینترنتی دو روش کلی وجود دارد:

• مراجعه حضوری و تشکیل پرونده؛ در این حالت اگر به فرد خاصی مشکوک باشید پرونده برای بررسی به دادگاه ارجاع داده می‌شود اما در بیشتر پرونده ها شاکی ها به فرد خاصی مشکوک نیستند و اطلاع ندارند کلاهبرداری توسط چه کسی انجام شده است در این صورت پرونده برای بررسی بیشتر به پلیس فتا تحویل داده می‌شود.

• مراجعه به سایت پلیس فتا و اعلام شکایت؛ در این روش با مراجعه به سایت cyberpolice.ir بخش ارتباطات مردمی یا مرکز فوریت های سایبری پلیس فتا می‌توانید شکایت خود را مطرح کنید تا پلیس فتا با شما تماس گرفته و موضوع شکایت را بررسی کند.

تذکر : به طور کلی پیگیری شکایت نیاز به مراجعه حضوری و ثبت کتبی دارد و صرفا ثبت آن در سایت کافی نیست که در ادامه جزئیات مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی را بررسی می‌کنیم.

ساکنان شهر تهران برای بررسی و مطرح کردن شکایت خود می‌توانند به دادسرای جرائم رایانه ای مراجعه کنند و شاکیان سایر شهرها می‌توانند به دادسرای محل سکونت خود یا پلیس فتا مراجعه کنند.

مراحل پیگیری شکایت از کلاهبرداری اینترنتی در دادسرای تخصصی جرایم اینترنتی

تمامی جرائمی که در فضای مجازی اتفاق بیفتد توسط دادسرای جرائم رایانه‌ای همراه با پلیس فتا پیگیری می‌شوند. جرائمی مانند : کلاهبرداری اینترنتی، جعل کامپیوتری، تخریب یا هک داده و دسترسی غیرمجاز و انتشار تصویر و فیلم در فضای مجازی، تهدید از طریق شبکه‌های اینترنتی، شرکت ‌های هرمی و توهین به مقدسات اسلامی در فضای مجازی.

در صورت وقوع هریک از این جرائم شاکیان و افراد متضرر می‌تواند با تنظیم شکوائیه و طرح شکایت در دادسرای جرایم رایانه ‌ای همراه با ارائه دلایل و مستندات برای احقاق حق خود اقدام کنند.

نحوه تنظیم شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

برای تنظیم شکایت می‌توانید ابتدا با وکیل و افراد مطلع مشورت کنید تا علاوه بر بررسی دلایل و شواهد توسط افراد آگاه و استفاده از تجربیات آنها بتوانید با سرعت بیشتری شکایت خود را پیگیری کنید.

اما درصورتی که بدون مراجعه به وکیل قصد دارید شکایت خود را تنظیم کنید ابتدا باید از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک در سامانه قضایی ثنا ثبت نام کنید و مدارک و شواهد و دلایل خود را نیز بر روی سایت بارگذاری کنید.

گردش کار در دادسرای جرائم رایانه ای

با مراجعه به دادسرا و ارائه شکوائیه و مدارک پیوست باید اقدام به ابطال تمبر و پرداخت هزینه دادرسی کنید. پس از اخذ دستور از معاونت محترم دادسرای جرایم رایانه ای، نامه ‌ای خطاب به پلیس فتا در جهت مستند سازی از دلایل و تحقیق از شاکی، به شاکی ارائه می‌شود و پس از آن باید شکایت خود را با دستور معاونت ارجاع دادسرا به پلیس فتا ارائه کنید.

ریاست پلیس فتا هر پرونده را با توجه به موضوع آن به دایره دارای صلاحیت ارجاع می‌دهد. به عنوان مثال اگر پرونده اخلاقی باشد در صلاحیت دایره اخلاقی، در صورتی که پرونده، کلاهبرداری در فضای مجازی باشد به دایره اقتصادی و یا پولشویی و… ارجاع می‌دهد. افسر دایره رسیدگی‌کننده با پذیرش پرونده از شاکی، تحقیقات و بازجویی از شاکی را شروع می‌کند. ضمناً افسر تحقیق با توجه به مستندات موجود و ارائه شده شاکی در فضای مجازی اعم از سایت و تمامی شبکه ‌های مجازی مانند تلگرام، اینستاگرام، موبایل، تبلت و سیستم ‌های رایانه‌ای، تحقیق به عمل می‌آورد و در گزارش ارسالی به دادسرا تمامی موارد را اعلام می‌کند .

ارجاع پرونده به یکی از شعب

پلیس فتا پس از اتمام تحقیقات در مدت مشخص شده توسط دادسرا، پرونده را به دادسرا ارجاع می‍دهد و پس از آن پرونده باتوجه به تشخیص معاونت محترم دادسرا، به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی فرستاده می‌شود. در این مرحله با مراجعه به بخش رایانه دادسرای جرائم رایانه ای می‌توانید اطلاعات پرونده و شعبه ارجاع داده شده را بدست آورید و برای بیات توضیحات به بازپرس و دادیار به آن شعبه مراجعه کنید و مستندات خود را نیز ارائه دهید.

وظایف قضات دادسرای جرائم رایانه‌ای

پس از پایان تحقیقات اولیه، پرونده به دستور رئیس شعبه با اخذ استعلام‌های لازم و دستورات تکمیلی از جانب قاضی دادسرای جرایم رایانه‌ای برای انجام مراحل بعد آماده می‌شود. در صورتی که رئیس شعبه تشخیص به ضرورت حضور متهم در دادرسی بدهد به ضابطان قضایی دستور می‌دهد که مراتب به متهم جهت حضور جهت ادای توضیحات ابلاغ شود و یا در صورت لزوم دستور جلب متهم را می‌دهد. در صورتی که جرم ارتکابی قابل انتساب به متهم باشد، دادرس رسیدگی کننده به پرونده می‌تواند قرار وجه التزام با قبول قول شرف، کفالت، وثیقه و یا بازداشت موقت صادر کند. در نهایت و در صورتی‌که تحقیقات تکمیل شود، بازپرس و یا دادیار، قرار مجرمیت یا منع تعقیب صادر می‌کنند .

صدور قرار مجرمیت؛ مراحل پیگیری شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

در صورتی که دلایل شما کافی باشد، قرار مجرمیت صادر می‌شود و اگر قرار مجرمیت تائید شود، متعاقب آن کیفرخواست صادر خواهد شد. با صدور قرار صادره از سوی بازپرس و یا دادیار، پرونده جهت بررسی، نزد دادستان ارجاع می‌شود تا وی نیز نظر خود را اعلام کند. اگر قرار صادره، قرار مجرمیت باشد و کیفرخواست صادر شده باشد، پرونده از دادسرا به دادگاه صالح ارسال می‌شود. پس از ارجاع پرونده به دادگاه و ورود به ماهیت دعوا، اگر جرم برای دادگاه محرز باشد منجر به صدور حکم محکومیت می‌شود. لازم به توضیح است در صدور کیفرخواست و یا قرار مجرمیت توسط بازپرس، لازم است که به مواد قانونی که منطبق با آن قرار صادر شده تصریح شود زیرا که مجرم دانستن متهم به ارتکاب جرم، مستلزم تعیین عنصر قانونی جرم انتسابی است.

نتیجه گیری مراحل تشکیل پرونده و شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

همانطور که در سایت پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) ذکر شده است مراحل شکایت از جرائم اینترنتی به ترتیب زیر است:

1. مراجعه به دفاتر قضایی
2. تنظیم شکوائیه در خصوص موضوع جرم
3. تشکیل پرونده و اخذ دستورات قضایی
4. مراجعه به پلیس فتا محل سکونت
5. ارائه مستندات به پلیس فتا
6. تحقیقات پلیسی
7. ارسال به مرجع قضایی جهت اعمال قانون

لازم به ذکر است مراحل اولیه ثبت شکایت به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا ( دفتر خدمات الکترونیک قضایی) انجام می‌شود و پس از ثبت شکایت به صورت الکترونیکی و صدور دستورقضایی بر روی شکوائیه با اخذ پرینت و مراجعه حضوری به پلیس فتا، ادامه مراحل پیگیری توسط پلیس فتا انجام می‌شود. ( توضیح مرحله به مرحله در بالا ذکر شده است.)

برای مشاهده آدرس پلیس فتا هر استان و همچنین دادسراهای جرائم رایانه ای در محل سکونت خود ” آدرس پلیس فتا و دادسراهای جرائم رایانه ای” را مطالعه کنید.

مجازات کلاهبرداری اینترنتی

مجازات کلاهبرداران اینترنتی باتوجه به جرم صورت گرفته مشخص می‌شود اما به صوری کلی حداقل یک سال حبس و حداکثر ۳ سال حبس و مبلغ جریمه نقدی ۲ تا ۱۰ میلیون تومان برای این دسته از مجرمین در نظر گرفته می‌شود.

در موارد آسیب های مالی بازگرداندن مبلغ دزدی به صاحب مال نیز درنظر گرفته می‌‌شود.

نادیا معارف وند